Op 23 oktober 2019, tijdens de Dutch Design Week 2019, vond op Strijp-S in Eindhoven de bekendmaking plaats van de contouren van het programma van de Landschapstriënnale 2020. In de bijeenkomst schetsten de initiatiefnemers voor het eerst voor een breder publiek wat er volgend jaar op de planning staat in Brabant.
Elke drie jaar wordt de Landschapstriënnale (LT) ergens in Nederland georganiseerd. De vijfde editie wordt gehouden in september 2020 op verschillende locaties in Van Gogh Nationaal Park (in oprichting). Hier vinden rond het thema ‘High Green – Innovating the Landscape’ naar verwachting tien zogenoemde Landschapslaboratoria plaats om vernieuwende oplossingen te vinden die de druk op het Nederlandse landschap helpen te verlichten en de kwaliteit ervan helpen verhogen.
Landschap van de toekomst
Deze vorm past bij de missie van de LT2020: het bewustzijn versterken van de waarde van het cultuurlandschap en het vergroten van de betrokkenheid van boeren, burgers, bestuurders, beheerders en bedrijven bij het landschap. Hét instrument hiervoor: een intensieve dialoog tussen belanghebbenden en professionals over de kansen, de ontwikkeling, de samenwerking en de oplossingen voor dat landschap van de toekomst. Dit gebeurde ook tijdens de vorige edities van de Landschapstriënnale in PARK21 (2017), Park Lingezegen (2014), Radio Kootwijk (2011) en Apeldoorn (2008).
Te gast in Brabant
De 2020-editie vindt plaats in Brabant. Gastregio is Van Gogh Nationaal Park i.o. waar belangrijke ruimtelijke opgaven op het gebied van klimaatadaptatie, duurzame landbouw, waterbeheer, energietransitie, wonen & werken en natuurbescherming samen komen in een fijnmazig, kennisintensief en hoog gewaardeerd landschap.
Debat, bespiegeling en inspiratie
Dat gebeurt tijdens de zogenoemde Landschapslaboratoria, de ruggengraat van deze Landschapstriënnale. De laboratoria vinden de hele maand september plaats op tien locaties, verspreid door Van Gogh Nationaal Park io. Elk Landschapslaboratorium duurt in beginsel één dag en iedereen die aan het landschap werkt of zich betrokken voelt is welkom. De Landschapslaboratoria zijn tijdens LT2020 dé gelegenheid voor debat, bespiegeling, inspiratie en matchmaking. Marco Vermeulen, curator LT2020: “Een kennisregio als Brainport stelt ook eisen aan het landschap als vestigingsfactor. En als we ons landschap vergelijken met het landschap bij andere kennisregio’s als bijvoorbeeld Silicon Valley in Amerika of Digital Valley in Zweden dan komen we niet als beste uit de bus. Met de Landschapstriënnale gaan we hier een impuls aan geven.”
Filmpje: Noord-Brabant in 100 seconden
Daniel Raven Allison van London National Park City deelde een verhaal uit de praktijk van het ‘metropolitane landschap’. Om een beter gevoel bij de verhoudingen te krijgen, toonde hij een filmpje waarin hij in honderd seconden een wandeling door provincie Noord-Brabant maakt. Bekijk het filmpje hier in de Nederlandse versie of de Engelse versie.
Landschapslaboratoria
In de landschapslaboratoria buigen deelnemers zich over verschillende maatschappelijke uitdagingen, zoals de energietransitie, productieve natuur en bijvoorbeeld ook water. Want hier kun je in Brabant met zijn rivieren, beken, stroompjes en vennen niet omheen. Het is een landschappelijke kwaliteit die onder invloed van de klimaatverandering om stevige maatregelen vraagt. In dit Landschapslaboratorium worden de opties verkend om het watersysteem klimaatadaptief, het landschap aantrekkelijker en de biodiversiteit groter te maken. Concrete oplossingen, zoals nieuwe bovenstroomse zoetwaterbuffers en de versterking van de samenhang tussen stad en land, passeren eveneens de revue, net zoals een inkijkje in bestaande Brabantse ‘water’programma’s als Mozaïek Dommelvallei en Deltaplan Hoge Zandgronden. Informatie over de verschillende landschapslaboratoria is te vinden op www.landschapstriennale.com.
Van Gogh Nationaal Park
Van Gogh Nationaal Park (Van Gogh NP) io is gastregio voor de LT2020. Deze regio ‘van’ Van Gogh is met bijna 2,5 miljoen inwoners de tweede economie van Nederland en één van de slimste regio’s ter wereld. Het is een hotspot voor hightech, innovatie en design en het heeft een sterke maakindustrie. Uit steeds meer studies blijkt dat die internationale toppositie mede te danken is aan een uitmuntend vestigingsklimaat op het gebied van natuur, cultuur én landschap. Een decor dus, waar de LT2020 naadloos in past.
Verrassende kansen dankzij Van Gogh NP
Van Gogh NP heeft de ambitie om naast behoud en versterking van de al aanwezige natuur en prachtig landschap ook samen het landschap voor de toekomst te ontwikkelen, als oplossing voor de grote opgaven die in het gebied landen. Want investeren in de kwaliteit van landschap en natuur leidt tot een mooie en gezonde woon- en werkomgeving en een aantrekkelijk internationaal vestigingsklimaat. Ook kansen voor hoogwaardig duurzaam toerisme, een toekomstbestendige land- en tuinbouw en oplossingen voor andere maatschappelijke vraagstukken liggen hier binnen handbereik. Het is de bedoeling om tijdens de Landschapstriënnale 2020 de ministeriële bevestiging van Van Gogh NP te ontvangen. Yvo Kortmann, voorzitter bestuur LT2020: “De Landschapstriënnale geeft een tastbaar gezicht aan de kansen en uitdagingen voor het Van Gogh Nationaal Park”. Kijk voor meer informatie op www.vangoghnationaalpark.nl.
Op naar 2020
De organisatie van de vijfde editie van de Landschapstriënnale is in handen van Stichting LT2020. Deze is opgericht door de beide initiators: de landelijke Stichting Landschapstriënnale en Stichting Van Gogh Nationaal Park i.o. Het bestuur van Stichting LT2020 is eindverantwoordelijk voor de hele organisatie en wordt voor het nodige advies bijgestaan door een Raad van Advies, bestaande uit provincie Noord-Brabant, Rabobank, ZLTO, BrabantStad, drie Brabantse Waterschappen en Brabant Water. Deze zogenoemde parents komen op gezette tijden bijeen om de voortgang en inhoud van de LT2020 te bespreken en de organisatie van advies te voorzien.
In de aanloop naar september 2020 wordt nauw samengewerkt met partners uit de streek die verantwoordelijk zijn voor de organisatie van een Landschapslaboratorium, met deelnemers die zorgdragen voor een aantrekkelijk randprogramma verspreid over het Van Gogh NP en met een aantal landelijke partijen die LT2020 bijstaan, zoals Planbureau voor de Leefomgeving, Rijksdienst Cultureel Erfgoed en Staatsbosbeheer.
Fotobijschrift: Vertegenwoordigers van de tien Landschapslaboratoria plantten ieder een tulpenbol als start van de voorbereidingen voor de Landschapstriënnale 2020.